Burden of Peace is een documentaire van twee Nederlandse regisseurs; Joey Boink en Sander Wirken. De documentaire speelt zich af in Guatemala, dat een bloederige geschiedenis kent. Climax was de Guatemalteekse Burgeroorlog die in 1960 begon. Hierbij was de oorspronkelijke inheemse bevolking, de Maya’s, het grootste slachtoffer. Honderden Maya-dorpen werden uitgemoord en in brand gestoken. Naar schattig zijn er onder het regime van oud-president Rios Montt 200.000 Maya’s vermoord.

Hoewel in 1966 de Vredesakkoorden werden getekend, is Guatemala nog altijd een van de meeste gevaarlijke landen ter wereld. Ter illustratie: tot voor kort bleef er zo’n 98 procent van alle pogingen tot moord of doodslag onbestraft. Hiervoor is er echter nog een onderliggende oorzaak, namelijk het corrupte Guatemalteekse regime en met name het disfunctioneren van het Openbaar Ministerie, dat een dubbele agenda heeft. Degenen die een hoge functie bij het Openbaar Ministerie bekleden hebben namelijk ook sterke banden met de hoogste drugsbaronnen en leiders van criminele bendes in Guatemala.

Te midden van al deze corruptie, onrechtvaardigheid en wanhoop onder de Maya-bevolking volgen we voormalig mensenrechtenadvocaat Claudia Paz y Paz. Paz y Paz is Guatemala’s eerste vrouwelijke procureur-generaal, hoofd van het Openbaar Ministerie. Ze wil verandering brengen en orde op zaken stellen in het land. Burden of Peace volgt haar dappere strijd.

In de korte tijd dat Paz y Paz werkzaam is als procureur-generaal maakt ze veel onmogelijke zaken mogelijk, met als hoogtepunt de veroordeling van oud-president Rios Montt voor het plegen van de Maya-genocide tijdens de Guatemalteekse burgeroorlog. Hiervoor krijgt ze internationaal aanzien; ze wordt zelfs genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede en zakentijdschrift Forbes noemt Paz y Paz in 2012 als een van de meest invloedrijke vrouwen ter wereld.

Hoewel Paz y Paz gepresenteerd wordt als een heldin, wat ik absoluut niet wil ontkennen, liep ik toch met een beetje een vreemd gevoel de bioscoop uit. Dit kwam doordat ik een bepaalde tegenstelling in de film had ervaren. Paz y Paz is een kleine, zeer bescheiden, rustige vrouw. In de documentaire wordt ze meerdere keren internationaal geprezen en persoonlijk bedankt door de Guatemalteken die haar omhelzen op straat, maar Paz y Paz’ reactie hierop is altijd bescheiden. Ze heeft voortdurend haar blik op de toekomst gericht, op alles wat er nog niet opgelost is en nog moet gebeuren. Hierbij laat ook ze nooit haar ongetwijfelde afschuw voor het corrupte regime blijken.

Zo terughoudend als Paz y Paz is, zo uitgesproken is het beeld dat de documentaire van haar schetst. Paz y Paz wordt gepresenteerd als geweldig en onverschrokken tegenover het slechte, duistere regime. Van begin tot eind verandert dit beeld eigenlijk niet, waardoor de film erg zwart-wit is. De goede tegen de slechteriken. In mijn ogen hadden de regisseurs het verhaal van Paz y Paz meer voor zichzelf mogen laten spreken. Hetgeen Paz y Paz bereikt is al ontzettend bewonderenswaardig en moedig op zich. Wellicht had er wat meer ruimte kunnen zijn voor het verhaal van het regime. Deze kant werd weinig belicht waardoor de documentaire een redelijk vlak en subjectief verhaal van een heldin was. Desalniettemin zal het indrukwekkende verhaal van Claudia Paz y Paz je ongetwijfeld bijblijven na het zien van Burden of Peace.

De documentaire Burden of Peace zal te zien zijn tijdens het jaarlijkse Movies that Matter festival in Den Haag.

Geschreven door Annelies