Never Rarely Sometimes Always

De titel van Eliza Hittman’s derde film verwijst naar de vier antwoordopties op een vragenlijst, afgenomen door een maatschappelijk werker bij een abortuskliniek. De zeventienjarige Autumn reist met haar nichtje Skylar af van Pennsylvania naar New York om haar zwangerschap te beëindigen. Door de dominerende conservatieve houding in de plaats waar ze opgroeit wordt abortus hier niet als optie geboden. De film blijft niet hangen in gevoelens van twijfel in de keuze om abortus te plegen, maar centreert de omstandigheden die betrekking op deze keuze hebben.

            Pas wanneer de vragenlijst wordt afgenomen wordt er direct gesproken over de omstandigheden rond Autumn’s zwangerschap. De vragen verschuiven van het eerste moment dat ze seksueel actief was en haar voorgaande en huidige partners, tot de context van haar meest recente seksuele handelingen. Zo wordt ze gevraagd aan te geven of ze never, rarely, sometimes of always seks tegen haar wil in heeft gehad, en of het langs deze schaal is voorgevallen dat ze is geslagen door haar partner. In deze scène, waarin debuterend actrice Sidney Flanigan bewijst deze rol uitstekend te kunnen dragen, borrelen onderdrukte emoties op. Voor de eerste keer in de film wordt er gesproken over de wankele relaties met mannen die Autumn in haar leven heeft, en wordt er een vinger op de zere plek gelegd.

            Bij de talentenshow op school wordt Autumn door een jongen in het publiek voor slet uitgemaakt,  haar vader is naast het maken van denigrerende opmerkingen amper betrokken bij het leven van Autumn en haar zusjes, en haar baas in de lokale supermarkt pakt elke gelegenheid die hij heeft voor een ongepaste blik of aanraking. Door het verbeelden van deze soms incidentele, en soms structurele voorvallen wordt duidelijk dat er weinig positieve mannelijke invloeden in het leven van zowel Autumn als Skylar zijn. Het is hierdoor dan ook niet gek dat ze zich wantrouwend opstellen naar mannen. Door de herkenbaarheid van dit wantrouwen in mijn omgeving denk ik dat Hittman hiermee een herkenbare en pijnlijke maatschappelijk kwestie raakt.

Ik wil hiermee echter geen essentialistische benadering van gender aanhouden, waarmee ik zou verwijzen naar intrinsieke eigenschappen die vanzelfsprekend zijn voor mannen of vrouwen. Ik erken echter hoe onvermijdelijk het is om in deze termen te spreken met betrekking tot de film. De functie van mannelijkheid en vrouwelijkheid, en de sociale relaties die erdoor worden geproduceerd (met name in de manier waarop machtsposities worden misbruikt) tekenen het leven van Autumn en Skylar. Op behendige manier manoeuvreren ze zich tussen het uiten en onderdrukken van hun vrouwelijkheid. Door te leren omgaan met verwachtingen en verlangens die mannen op hen projecteren, en dit in beperkte mate toe te laten, weten ze hierin een soort onafhankelijkheid te vinden. Het is echter schrijnend om te merken hoe ze zelf het ongemak dat zij hier bij ervaren lijken weg te cijferen.

            Er is een subtiele nuance tussen rarely en sometimes, beide verwijzend naar een onregelmatigheid, maar wel een herhaaldelijk voorkomen. De vragenlijst probeert misbruik en consent in seksuele en/of romantische relaties bespreekbaar te maken door een focus op de mate van voorkomen van bepaalde situaties, zonder hierbij direct een definitie van het probleem te geven. De gebrekkige mate waarin dit soort kwesties bespreekbaar zijn is wrang. Opmerkelijk en ietwat teleurstellend vind ik het dat ook Autumn en Skyler onderling amper verbaal communiceren. Hoewel de steun die Skylar biedt door met Autumn mee te gaan onmiskenbaar is, kon ik mij slecht herkennen in de onderlinge stilte wanneer ze alleen met elkaar zijn. Tegelijkertijd toont dit hoe diepgeworteld de onbespreekbaarheid van deze onderwerpen blijkt te zitten. Een veilige omgeving om te praten vindt Autumn dus pas in de steriele spreekkamer van de kliniek, waar ze in de vorm van never, rarely, sometimes of always de middelen wordt geboden om verbale communicatie minder confronterend te maken. De film vindt hiermee een stem voor de stille problematiek rond seksualiteit, macht en autonomie die Autumn ervaart.

Geschreven door Rowan Stol

LA RIOT

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s