De economische crisis, we hebben er allemaal over gehoord en gelezen. In de afgelopen jaren zijn er flink wat woorden vuil gemaakt aan dit grootse, destructieve fenomeen. Maarja, cijfers en statistieken in krantenartikelen, wat moet je daarmee? Voor een betere illustratie van wat de crisis met mensen doet, is de film “Ilo Ilo” van Anthony Chen een absolute aanrader.

Wanneer Jiale’s hoogzwangere moeder voor de zoveelste keer halsoverkop het kantoor moet verlaten omdat zoonlief het op school te bont heeft gemaakt, is het voor haar genoeg geweest. Ze kan het niet meer veroorloven om weg te blijven van haar werk, en besluit samen met Jiale’s vader een hulp in huis te nemen. “Terry”, van Filipijnse afkomst, zal hem voortaan in toom moeten houden.

En dat is een lastige taak: Jiale is eigenwijs en ondeugend. Hij moet aanvankelijk ook niks van Terry hebben. Zij laat zich echter niet zomaar aan de kant zetten en langzamerhand bouwen de twee toch een band op. Jiale krijgt van Terry de aandacht die hij niet krijgt van zijn hard werkende ouders, en zijn moeder ziet met pijn in het hart toe hoe hij steeds meer kant lijkt te kiezen voor zijn oppas. Ondertussen gaat het financieel steeds slechter met het gezin, waardoor de relaties tussen de gezinsleden steeds verder onder druk komen te staan.

“Ilo Ilo” was het speelfilmdebuut van Singaporese maker Anthony Chen, en ging aanvankelijk in première op het Cannes filmfestival in 2013. De film won een Caméra d’Or en was daarmee de eerste Singaporese speelfilm die in de prijzen viel in de geschiedenis van het prestigieuze Franse filmfestival.
Ook Chen had vroeger een “oppas” van Filipijnse afkomst. In Zuidoost-Azië is het nog vrij gebruikelijk om een hulp in huis te nemen die bij het gezin inwoont en voor de kinderen zorgt terwijl de ouders aan het werk zijn. De huishoudelijke hulp is altijd aanwezig, en verschilt in die zin van een “oppas” of “au pair”. Ze zijn onderdeel van het gezin, maar horen er nooit helemaal bij. Ze worden immers betaald voor hun functie.

Die ambiguïteit is goed verwerkt in het verhaal van “Ilo Ilo”. Terry blijft onderdanig aan de ouders van Jiale. De vrouw des huizes lijkt elke kans aan te grijpen om haar te herinneren aan haar positie. Tegelijkertijd is Terry voor Jiale van onschatbare waarde. Zij lijkt oprecht om hem te geven, ook al blijft het voor ons als kijker voelbaar dat ze wordt betaald om hem te verzorgen.

Ondanks de rustige sfeer van de film voel je dat alles wankelt. Het zachte kleurgebruik, de lichte fletsheid van het beeld en de nonchalante maar kille omgeving van witte flatgebouwen geven een sterk “stilte voor de storm” gevoel. Het verhaal heeft geen haast, maar heeft een dusdanige lading dat het nooit echt inkakt. Het spel van de acteurs is subtiel en goed op elkaar afgestemd. Vooral Angeli Bayani valt op met haar sterke, genuanceerde acteerwerk in de rol van Terry.

Knap aan deze film is dat alle vier de hoofdpersonages goed worden uitgediept, zonder dat het geheel daardoor te druk overkomt. We krijgen een inkijkje in de persoonlijke problematiek van elk van de karakters. Dat zorgt ervoor dat we de verschillende drijfveren en botsende belangen leren te herkennen. De karakters hebben elk hun eigen “strijd”. Ze voelen zich alleen, maar zijn samen in die eenzaamheid. Op deze manier laat het verhaal de verschillende kanten zien van de door de crisis geteisterde mens.

Geschreven door Fey Lehiane