Alles om ons heen heeft betekenis en dit heeft An: A Sweet Taste of Life goed doorzien. Ogenschijnlijk is een doryaki een zoete pannenkoek van de categorie hap slik weg, maar het transformeert op het scherm in een totem van saamhorigheid. De film komt op eenzelfde manier over als een wegkijkertje, maar de diepgevoelde emoties zullen de kijker doen beseffen dat hij leeft. Sentaro, een bakker die een doryaki stand uitbaat, neemt tegen beter weten in Tokue aan, een oude vrouw getroffen door lepra, wegens haar uitmuntende kookkunsten om de doryaki vulling te maken. Een bijzondere vriendschap bloeit op tussen hen en het schoolmeisje Wakana die vaste gast is. Als het sociale stigma op lepra hen uit elkaar drijft hebben de jongere generaties dankzij Tokue hun weg in het leven gevonden en wij met hen.

Op voortreffelijke wijze overstijgt An: A Sweet Taste of Life de beperkingen van het feel-good genre. Dit wordt met name duidelijk in de behandeling van het thema in- en uitsluiting van de medemens. De drie karakters staan elk op hun eigen manier buiten de samenleving. Tokue lijdt aan lepra en leefde daardoor altijd in quarantaine, wat in Japan pas in 1996 is afgeschaft. Sentaro werkt als doryaki bakker om zijn schuld af te betalen die hij opliep door een justitionele misstap. Wanaka heeft een onthechte familie en komt eenzaam over. De kersenbloesems op het plein waar zij een hechte groep vormen bloeien op zoals hun vriendschap, terwijl de buitenwereld waar abrupt naar gesneden wordt via snelle treinen grauw overkomt. Hun vriendschap laat de groep de tegenslag van de onvermijdelijke boycot als Tokue’s lepra bekendheid wordt uiteindelijk overkomen.

Tokue leert Sentaro en Wanaka (en de kijker) dan ook een belangrijke les. De mens sluit anderen uit gebaseerd op de illusie van atomisme. De zwierende camera, die het ritselen van de bladeren schitterend in de zon op meditatieve wijze in beeld brengt, leert ons het innerlijke leven van alle zaken op de wereld zien. Het animistische wereldbeeld zien wij bijvoorbeeld in de manier waarop Tokue met de bonen praat tijdens de bereiding van de doryaki vulling. Alles is een geheel. Het bij vlagen elliptische narratief slaagt erin om enerzijds de opname van het individu in een groter geheel te benadrukken en anderzijds om de emotionele lading van de film te vergroten. Vaak zien wij de implicaties van grote gebeurtenissen in kleine momenten, wat ons dwingt diep in de karakters te kruipen.

Het acteerwerk draagt dan ook bij aan het slagen van deze film. De camera zit dicht op de huid waardoor de nadruk sterk ligt op de expressie van het gezicht. Iconisch is de eindscène: Sentaro heeft zijn plek in het leven gevonden. De vreugde die van hem afstraalt snijdt regelrecht in de ziel. In- en uitsluiting zijn dan ook opgelost. Er is geen individu meer die tegenover de gemeenschap wordt gesteld. Zij zijn een geworden, zoals alle elementen in de wereld volgens An: A Sweet Taste of Life deel uitmaken van een groter geheel.

De zweverigheid van de film roept wel de vraag op of de nuchtere Hollander de film niet af zal serveren. De beschreven gevoelens die de film overdraagt zitten namelijk dicht op het sentimentele. Dit wordt versterkt door de voortgang van het plot, waar de opkomst en neergang van de doryaki stand heel eenvoudig is weergegeven. Sentimentaliteit hoeft echter geen nadeel te zijn. Net zoals in It’s A Wonderful Life (een van de grootste meesterwerken van de filmkunst) komen de gevoelens voort uit de karakters zelf, die archetypes van menselijke emotie verbeelden. Dit maakt de film oprecht en de sentimentaliteit werkt bevrijdend. Dit in tegenstelling tot een film als Forrest Gump, waar men begaan is met een banaal karakter wat de film tot conformistische propaganda maakt.

Kortom, An: A Sweet Taste of Life is een bitterzoet verhaal over saamhorigheid wat hoop in de mensheid doet oplaaien. Kijk de film en wordt een met de lotgevallen van Tokue, Sentaro en Wakana. Als u thuis neerstrijkt en zin heeft in pannenkoeken, denk dan na over de vulling. Iedereen heeft zijn eigen doryaki vulling die verbeterd moet worden en An: A Sweet Taste of Life toont een uitmuntend recept.

Geschreven door Sjoerd van Wijk