Aan de Franse kust van Calais is het niet pluis. Ma Loute presenteert een toeristische trekpleister aan het begin van de 20^e eeuw. De gegoede bourgeoisie komt in de zomer genieten van het prachtige landschap en de eenvoud die de zwoegende mosselvissers uitstralen. Ondertussen probeert de koddige politiechef de mysterieuze verdwijningen van toeristen op te lossen. Deze ontwikkelingen leiden tot vreemde taferelen. De kijker leert een waar rariteitenkabinet aan karakters kennen. Helaas treft men in de lades slechts een hoop schroot aan. Ma Loute is dan ook een komedie die op alle fronten faalt, de prachtige omgeving ten spijt.

Het grootste probleem van Ma Loute is de faliekant mislukte humor van de karakters. Komische situaties staan of vallen met het voorkomen van het karakter die zijn beproevingen lijdzaam ondergaat. Het is van belang dat dit karakter karikaturaal overkomt. Om met de filosoof Henri Bergson te spreken: wij lachen wanneer een mens begint te handelen als een automaat. Scriptschrijver en regisseur Bruno Dumont lijkt dit credo iets te veel van ganser harte te nemen. Het merendeel van de acteurs zijn zo sterk overdreven in het overbrengen van hun karakters maniertjes dat er weinig menselijkheid overblijft. Op deze manier kan men zich niet inleven in de personen en vergaat het lachen. Dit ziet men met name bij de welgestelde familie. Met weidse gebaren wordt elke zin dialoog tot in den treure herhaald. Ook in komedies kan men overdrijven.

De bombast die de acteurs ten toon spreiden raakt direct aan het tweede probleem met de karakters. Zij zijn allen zonder uitzondering een one-trick pony. Zo is er de dikke politiechef, die te pas en te onpas op onhandige wijze neervalt. Elke scène van de film waar hij in voorkomt, wordt deze zelfde grap weer herhaald zonder nieuwe elementen toe te voegen. Deze bperking in de karakters voert ook door in het gebrek aan humortijdens de interacties onderling. Doordat zij allen compleet gebaseerd zijn op een enkel makkelijk trucje, is er geen frictie wanneer zij met elkaar omgaan. De meeste scènes voelen daardoor aan als los zand, omdat de komische spanning ontbreekt.

Dit leidt tot de tweede reden dat Ma Loute niet werkt. Het narratief kabbelt voort zonder ergens echt richting te krijgen. Dit is uitermate teleurstellend, omdat de elementen van goede komische spanning aanwezig zijn. Zo zit er potentie in een confrontatie tussen de mosselvissers en de politie als duidelijk wordt wat de achtergrond van de mysterieuze verdwijningen is. Helaas blijven alle karakters in hun eigen wereld steken waardoor er veel opzetjes zijn tot grappige situaties maar de achter clou wordt gehouden. Het enige subplot dat enigszins wordt uitgewerkt is de liefde tussen de titelheld Ma Loute van een familie mosselvissers en de androgyne Billie van de welgestelde familie. De vraag is hier waarom de film een serieuzere toon probeert aan te slaan met een liefdesverhaal door middel van dramatische muziek en close-ups van ernstige gezichten. Dit verhaal bevat namelijk alle elementen van een farce: of Billie nu een jongen of een meisje is blijft lang onduidelijk. De toon past niet bij een film die haar komedie wil halen uit absurde figuren.

Naast het plot voelen ook de surrealistische elementen in de film aan alsof deze zonder idee eraan toe zijn gevoegd. Wat het surrealisme in een vergelijkbare film als Realité onder de huid laat kruipen is de mundaine, realistische filmstijl. Hierdoor komen de droomachtige gebeurtenissen vervreemdend over, aangezien zij als normaal worden gepresenteerd. Zo ondermijnt het surrealisme de interpretatie van het alledaagse. In Ma Loute voelen zaken als kannibalisme en vliegende mensen echter aan als absurde foefjes bedoeld om raar te zijn omwille van het raar zijn. Door middel van wijde shots van de omgeving waarin de bewust clichématig gekostumeerde karakters schril afsteken wordt al per definitie een vreemde wereld geschapen. De toevoeging van bovennatuurlijke elementen speelt daarom niet met onze verwachtingen en laat ons eerder met onze ogen rollen na het overmatig herhalen van dezelfde geforceerde grap.

Komedie is een ondergewaardeerd genre en paradoxaal genoeg laat Ma Loute precies zien waarom. Ondanks dat scriptschrijver en regisseur Bruno Dumont zich houdt aan de ‘regels’ van het lachen is de film niets minder dan een mislukking. Het toont aan dat het maken van een werkelijk geestige komedie om grootse inspanningen vraagt.

Geschreven door Sjoerd van Wijk