Wat eten we vanavond? We lopen door de supermarkt en kijken ter inspiratie wat in de aanbieding is. Zolang het maar makkelijk klaar te maken en veel is. In het fameuze restaurant Noma verheft men het koken echter tot een kunst. Noma wordt dan ook gezien als een van de beste restaurants ter wereld door hun fabelachtige gerechten. De leden van het Noma team, geleid door chefkok René Redzepi, kunnen dan ook gezien worden als culinaire artiesten. Ants on a Shrimp, geregisseerd door Maurice Dekkers (maker van het voedingsprogramma De Keuringsdienst van Waarde), volgt het team als zij 5 weken lang Noma in Tokyo willen openen. Het project wordt gezien als een groot risico, puur bedoeld om henzelf uit te dagen. De kijker krijgt alles mee. Men ziet de voorbereiding die anderhalf jaar eerder start met een odyssee door Japan voor de beste ingrediënten. Ook is er de last minute stress als Redzepi twee weken voor aanvang niet tevreden is met het menu.

Het laatste voorval is tekenend voor wat Ants on a Shrimp wil tonen. Uit de keiharde manier waarop Redzepi het team terecht wijst en de acceptatie van de kritiek blijkt hoe het creëren van het perfecte gerecht het hoofddoel is in het leven van alle koks. De documentaire laat veelvuldig zien hoe de groep koks alleen elkaar en de keuken hebben. De hechte groepsdynamiek ziet men bijvoorbeeld terug tijdens de culinaire rondreis door Japan of in Kopenhagen bij Noma tijdens de wekelijkse pitch voor nieuwe gerechten. In Tokyo bestaat elke dag uit koken, afgewisseld met feedback sessies. Er wordt nauwelijks geslapen. In de avond fitness op apparaten met uitzicht op de stad. Met name deze shots zijn zeer doeltreffend. De determinatie waarmee de repetitieve fysieke handeling wordt afgewerkt komt overeen met de toewijding voor het culinaire overdag.

Door de camera te laten lopen terwijl het Noma team bezig is wordt de kijker meegezogen in de culinaire wereld. Men waant zich in de keuken en krijgt zo het gevoel van toewijding mee. Daarnaast toont de documentaire dit door middel van interviews met de verschillende teamleden. Zo is er een chefkok die lachend vertelt hoe zij eigenlijk geen leven heeft buiten Noma. Een ander laat vallen hoe de gewone mens geen idee heeft waar zij mee bezig zijn. Ondanks dat dit de beelden van groepsdynamiek van context voorziet, voelt het aan als een geval van ‘telling’ in plaats van ‘showing’. De conclusie wordt al getrokken voor de kijker. Het is innemender als men zelf had moeten inbeelden hoe het leven is als chefkok aan de hand van de getoonde beelden.

De opmerking dat de gewone mens geen idee heeft is tekenend voor de specifieke manier waarop de toewijding van het team wordt geduid in de documentaire. Met name René Redzepi wordt neergezet als een artistiek genie, bevoorrecht door de Muze in tegenstelling tot de gemiddelde sterveling. Veelzeggend zijn een tweetal shots van de chefkok. In het begin van de film zien wij hem een appel eten. Door Redzepi, die met verheven gerechten bezig is, zoiets mondaines te laten eten als een appel komt hij op eenzame afstand te staan. Ondanks dat wij ook appels eten, zullen wij deze nooit kunnen waarderen zoals Redzepi doet. Later in de film wordt Redzepi getoond terwijl hij in een raamkozijn voor zich uit staart. Het shot van het genie in contemplatie voelt clichématig aan. Artistieke creatie wordt een individuele gave, in plaats van de sociale context te benadrukken. Op deze manier romantiseert Ants on a Shrimp de toewijding tot het culinaire.

De gekozen filmstijl draagt ook bij aan de romantisering van het culinaire genie. Om het geheel flitsend over te brengen wordt er regelmatig van rappe montage gebruik gemaakt. Er wordt de hele film toegewerkt naar de opening met tussentitels die aftellen. Een flash forward van de opening aan het begin is bedoeld om de kijker aan de hand van dit narratief mee te nemen. Zo is Ants on a Shrimp vooral een spannend verhaal over de culinaire wereld, die wordt geromantiseerd. Diepere thematiek die de documentaire van een kritischer onderlaag had kunnen voorzien wordt zo uit de weg gegaan.

Regisseur Maurice Dekkers’ passie voor voeding komt duidelijk naar voren in Ants on a Shrimp. De toewijding van het Noma team wordt op aanstekelijke wijze in beeld gebracht. Helaas schiet Maurice Dekkers door in zijn adoratie en romantiseert hij deze toewijding. Toch is er één shot die de potentie van deze documentaire toont. Een van de teamleden wordt naar huis gevolgd. Het is laat. Hij begroet zijn hond en zet nog even de TV aan. Wat schaft de pot na een dag vol exquise culinaire hoogstandjes? Hij belt een pizzaatje. Met zulke ironie wordt de film voorzien van een scherper randje.

Geschreven door Sjoerd van Wijk