Een goede vriendin zei ooit tegen mij: het is fijn vrienden te hebben die je meeslepen en waarmee je avonturen kan beleven, maar het is ook fijn vrienden te hebben bij wie je tot rust kan komen. Mountain is een vriend die behoort tot de laatste soort. Het is een stille, eenvoudig en kale film. Hij weet met een zachte hand je bij de keel te grijpen, zodat je met het gemengde gevoel de filmzaal uitloopt dat er niet veel is gebeurd, maar je toch een beetje bent veranderd.

            Mountain (Ha’har) is de laatste film van de Israëlische journaliste en regiseusse Yaelle Kayam (1979). Kayam is geboren in Tel Aviv en is na haar studie in antropologie verhuisd naar Australië om zich daar te verdiepen in film. Kayams journalistieke en antropologische inslag zijn voelbaar in deze film. Want alhoewel Mountain een minimale verhaallijn bevat, schetst het een realistisch en intiem beeld van het leven van een orthodoxe Israëlische vrouw op de Olijfberg. Bovendien spelen maatschappelijke spanningen in Israël een rol; spanningen tussen Israëli, Palestijnen, orthodox-Joods en niet-orthodox.

            Terwijl haar man, die een genie wordt genoemd, lange werkdagen maakt, spendeert Tzivya lange eenzame dagen in en om haar huis grenzend aan een begraafplaats op de Olijfberg. De enige afwisseling van haar klusjes in en om het huis is de zorg voor haar vier jonge kinderen. Contact heeft ze nauwelijks, naast de incidentele bezoekers van de begraafplaats  is de enige die contact met haar zoekt de Palestijnse grafdelver. Verlangend naar contact probeert ze de aandacht te trekken van haar man, die geen omkijken naar haar heeft. Als Tzivya ’s nachts eens over de begraafplaats struint betrapt ze een prostituee met een klant en blijft ze gefascineerd naar het schouwspel kijken.

            In slimme kleine ontmoetingen wordt het thema en verhaal van de film duidelijk: de eenzaamheid en de behoefte naar contact. In een gesprek met twee orthodoxe dames uit een gemeenschap in Tel Aviv leren we dat Tzivya wel zou willen verhuizen. Ze maakt ruzie met haar oudste dochtertje, de oogappel  van haar vader. Tzvia maakt zich na iedere ontmoeting met de grafdelver snel uit de voeten, maar heeft wel altijd een vuurtje voor hem. Wellicht komt dat omdat hij Palestijn is. De begraafplaats is een van de weinige plekken waar mensen uit allerlei hoeken van de bevolking samenkomen, in een sterk verdeelde samenleving als de Israëlische.

            Kayam zet het minimale in. Beelden van de omgeving zijn mooi, maar blijven voornamelijk beperkt tot de stenen van de begraafplaats. Muziek is er niet of nauwelijks, ook zijn er geen lange, rappe gesprekken. Wel zien we vaak Kzivya lopen door de nacht, koken of ergens maar een beetje rondhangen en ook is vaak haar zachte afwachtende gezicht te zien. Ik houd van acteurs die niet spelen, maar zijn. En zij was overtuigend, zonder te spelen. Dit was geen zelfbewuste film, maar een verslag. En het was overtuigend.

Geschreven door Fieke Bakker