Afgelopen week organiseerde LA RIOT de voorpremière van The Killing of a Sacred Deer, de nieuwe film van de Griekse Yorgos Lanthimos, regisseur van The Lobster en Dogtooth, met in de hoofdrollen Nicole Kidman en Colin Farrell. The Killing of a Sacred Deer vertelt het verhaal van Anna en Steven, oogarts en hartchirurg, en hun twee kinderen. Het rustige leventje van de twee artsen wordt ruw verstoord door de komst van Martin: een dwingende, onrustige tienerjongen die steeds meer aandacht eist van Steven. Hij blijkt hem verantwoordelijk te houden voor de dood van zijn vader, die op zijn operatietafel is overleden. Als Stevens eerste kind door zijn benen zakt en verlamd in het ziekenhuis belandt, vertelt Martin hem dat de rest van zijn familie zal volgen. Er is maar één manier om de tragedie te stoppen: Steven moet een familielid offeren. “It’s the only thing I can think of that is close to justice,” zegt Martin.

Deze succesvolle avond werd ingeleid door Arthur Weststeijn, docent aan de Universiteit Utrecht. Arthur koppelde de filmtitel aan de Griekse tragedie Iphigeneia en Aulidi van Euripides en vertelde met verve over de rampspoed die zich ontrafelde na de moord op het hert van godin Artemis. In het kort: koning Agamemnon, opperbevelhebber van het Griekse leger tegen Troje, had het favoriete hert van godin Artemis gedood. Zij neemt wraak door de wind stil te leggen en hem te verhinderen naar Troje te varen en de oorlog te winnen. Er is maar één manier om de wind weer te laten waaien: hij moet zijn dochter Iphigeneia offeren.        

Niet alleen de filmtitel bleek geïnspireerd op het verhaal van Euripides – Lanthimos volgt de tragedie in grote lijnen. Zo gedraagt Martin zich op momenten als de godin Artemis: hij is uit op vergelding en bepaalt de voorwaarden voor zijn gerechtigheid. Stevens dochter legt zich, net als Iphigeneia, op een gegeven moment bij haar lot neer en smeekt haar vader haar te offeren. Ook de andere familieleden verzetten zich niet meer tegen het naderend onheil: “Can I have your MP3 player when you are dead?” vraagt het ene kind aan het andere. Stevens dilemma is echter anders dan dat van Agamemnon: hij hoeft niet te kiezen tussen zijn dochter en zijn land, maar tussen zijn familieleden. Met een bizarre kalmte weegt hij de kwaliteiten van zijn vrouw, zoon en dochter tegen elkaar af, pogend een redelijke keuze te maken. Een uitweg lijkt er niet te zijn: Steven moet boete doen voor zijn zonden.   

Lanthimos is meester in het creëren van ongemakkelijke gesprekken. Personages gedragen zich koel en formeel, geven monotoon antwoord op vragen die nooit gesteld zijn en lijken zich niet bewust van de absurditeit van dit alles. De klinische omgeving van het ziekenhuis waar de film zich voornamelijk afspeelt draagt hier nader aan bij. Alhoewel Lanthimos op het Festival de Cannes verklaarde zijn film bedoeld te hebben als komedie, heb ik weinig gelachen. Vaak voelt The Killing of a Sacred Deer namelijk als een regelrechte horrorfilm: er gebeurt het grootste deel van de film niets naars, maar de (overigens prachtige) muziek maakt dat je van een zonnige scène op klaarlichte dag toch een akelig gevoel krijgt.

Geschreven door Hannah van Kolfschooten