Kan een gedeelde droom het begin zijn van een diepe aantrekkingskracht tussen twee vreemden? On Body and Soul, dit jaar de Gouden Beer winnaar van de Berlinale, laat zien dat het mogelijk is.

De film opent met een rustige, ongewone scène. Twee herten – waarschijnlijk een paar, dwalen door het midden van een besneeuwd bos. Het hert gaat door, maar al snel pauzeert hij om achterom te kijken. De hinde is gestopt. Hij keert terug naar haar, raakt haar zacht aan en snuift aan haar hoofd, alsof hij wil vragen wat er mis is en haar probeert te troosten. Zij negeert hem en draait haar hoofd weg terwijl hij haar omhelst met zijn lange nek. Een moment later loopt ze weg uit het frame. Breed gefilmd en gevolgd door close-ups wordt deze etherische filmscène met vallende sneeuw beëindigd met bijna onmerkbare natuurlijke geluiden en door het opvallend menselijke hertengedrag.

De complexiteit van menselijke en dierlijke emoties wordt met vindingrijkheid en gevoel vastgelegd door de Hongaarse regisseur Ildikó Enyedi (Magic Hunter, 1994; Simon Magus, 1999), die een grote comeback maakt na 18 jaar afwezigheid uit de industrie. Enyedi laat ons haar uiterst nederige filmische gave zien en toont ons onze gedeelde kwetsbaarheid, de noodzaak van empathie en de eerlijke moed die te vinden is in de liefde, door het afwisselen van twee werelden – de bosdroomscènes waar de herten verschijnen, en het dagelijkse werk enleven in een runderslachthuis waar een liefdesverhaal zich ontvouwt.

Het gekooide leven van vee in het slachthuis waar Mária (Alexandra Borbély) en Endre (Géza Morcsányi) werken is bruut contrasterend met de pure en mooie natuurwereld waar de herten leven als vrije dieren. Mária, de nieuwe kwaliteitscontroleur, is eenzaam en wordt gemakkelijk bespot door haar collega’s door haar asociale en rigoureuze humeur. Endre is de general manager, een gecomponeerde man met een handicap aan zijn arm die Mária opmerkt en dichter bij haar komt, ondanks haar verlegen en bijna autistische gedrag. Hun liefde groeit, langzaam, maar echt,  middenin een diefstalschandaal rond een paringsverhogend medicijn in het slachthuis dat psychologische controles van alle werknemers vereist. Tijdens deze sessies ontdekken Mária en Endre verrassenderwijs dat ze dezelfde droom delen.

Deze atypische liefde tussen twee misfits heeft iets puurs in vergelijking met hun omgeving – een samenleving waarin het makkelijk is om immoreel te handelen en waar het dierlijke vlees en bloed het beeldlandschap vult met ongemakkelijke beelden. Mária en Endre worden door de mensen om hen heen niet begrepen, bijvoorbeeld de psycholoog die, ondanks het hebben van bewijs, niet in hun gezamelijke droom wil geloven en hen van samenzwering wil bespotten. Liefde is ook een kracht die Endre verandert, die de vasthoudendheid vindt om zijn vriend, die verantwoordelijk is voor de diefstal, te vergeven, en vergiffenis te vragen aan een jongere collega die hij aanvankelijk beschuldigde van jaloezie.

De kritiek van Enyedi op het slachten van dieren is  subtiel en indirect, maar toch krachtig innemend: van het transformeren van de hoofdrolspelers in dieren, tot het fotograferen van het vee zoals men mensen zou filmen, door de camera op hun blikken te richten en ze nauwlettend te observeren – vervaagt ze menselijke en dierlijke hiërarchieën op een elegante manier. Deze film kan niet actueler zijn als we denken aan de massaconsumptiemaatschappij waarin we dieren behandelen als handelswaar en het belang van hun emoties negeren.

Enyedi’s elegante benadering wordt gevormd door de magie en de gevoeligheid die inherent is aan de menselijke toestand waarop ze een beroep doet. De aantrekkingskracht tussen Mária en Endre is intens, geaccentueerd door hun gedeelde dromen waarin ze elke avond samengaan, maar hun angst voor samenzijn is ook groot. Door het spelen met de droomwereld en de realiteit van menselijke angsten construeert Enyedi het hele spectrum van emoties verbonden met liefde: seksuele begeerte, intimiteit, opwinding, vriendschap, hopeloosheid, angst voor afwijzing. Om samen te zijn, moet Mária haar angst voor aanraken en menselijk contact overwinnen, terwijl Endre zijn verloren geloof in liefde opnieuw moet vinden. Door deze relatie te testen door middel van jaloezie, misvattingen en de angst om ware gevoelens te accepteren, demonstreert Enyedi de kracht en schoonheid van echte aantrekkingskracht en intimiteit die verder gaat dan sociale en zelfopgelegde oordelen of lege seksuele interesses. Dit soort magische kracht kan onwerkelijk aanvoelen, maar deze film vindt alle manieren om anders te getuigen.

Geschreven door Cristina Buta