Onze recensenten Cristina Bută en Isa Vroom hebben Girl, het veelbesproken debuut van Lukas Dhont gezien. Na afloop van de film hebben ze de film besproken:

Cristina: Ik ben heel benieuwd! Wat is jou eerste indruk..?!

Isa: Op zichzelf gaat Girl (regiedebuut Lukas Dhont, winnaar Caméra d’ Or Cannes 2018) over een heftig onderwerp – een transgender vrouw die worstelt met haar gender en haar lichaam, en dat terwijl ze zo ongeveer de meest vrouwelijke sport die er is (ballet) beoefent op een ontzettend hoog niveau. Puur dat het verhaal daarover gaat roept natuurlijk al onvermijdelijke conflicten en vragen op. Om hier dan een film over te maken voelt dan ergens aan als een makkelijke keuze. Maar ik vond wel dat er erg goed gespeeld werd en de innerlijke emoties en reis van de hoofdpersoon heel mooi worden weergegeven.

Isa: En jij?

Cristina: Ik ben het er wel mee eens. Ik vond Girl een mooie en confronterende film. Het onderwerp voelt niet als een makkelijke keuze naar mijn idee, maar ik begrijp wel waarom je dat zegt. Het is een heel catchy thema. Na de film dacht ik: het lijkt soms eigenlijk een heel gewoon verhaal te zijn, maar de sterkte van Lara’s (Victor Polster) emoties gooien je meteen in de diepte.

Isa: Wat voor iemand is Lara?

Cristina:  Lara is een introvert, heel sensitief persoon. Ze is later dan haar leeftijdsgenoten gestart met ballet, en daarom moet ze er twee keer zo hard voor werken. Ook wil ze graag zo snel mogelijk een meisjeslichaam krijgen. Ze krijgt een hormoonbehandeling en bereidt zich voor om een geslachtsveranderende operatie te ondergaan. Alhoewel alles volgens plan lijkt te gaan, zet Lara’s obsessie met haar lichaam haar onder enorme druk.

Isa: Er is een scène die daarover gaat met haar psychiater die ik heel mooi vond. Lara zit midden in het proces van geslachtsverandering en hij zegt haar dat ze nú moet genieten van haar leven – dat ze nu al een vrouw is, maar dat ze alleen nog niet in het goede lichaam zit. Dat de overgang naar een ander lichaam slechts een ondersteuning is van haar gevoel, maar dat ze nu al wel mag genieten van het vrouw zijn.

Cristina: Maar ze heeft er moeite mee.

Isa: Je ziet dat de woorden bij Lara wel aankomen, maar dat er toch nog een barrière is voor haar om dit helemaal te accepteren. Hoe dat wordt weergegeven met enkel gezichtsuitdrukkingen vind ik heel knap. En ik denk dat een dergelijke boodschap (het leven is nu, geniet er nu van) een les is waar heel veel mensen iets aan zouden kunnen hebben. Dat maakt een film over een specifiek onderwerp toch weer breed toegankelijk.

Cristina: Er zijn meerdere thema’s in deze film: transgender identiteit, coming-of-age, de relatie met ons lichaam, de wereld van ballet, sociale discriminatie, het leven nu (zoals je zei). Vond je soms dat de film te veel probeert te vangen?

Isa: Wat ik juist heel fijn vond aan deze film is dat hij in de kern echt gaat over Lara, de hoofdpersoon. Er zijn inderdaad een aantal vrij pijnlijke scènes waarbij haar transgender-zijn wordt beoordeeld, ondervraagd of op de proef wordt gesteld door de maatschappij, en deze momenten maken haar leven niet makkelijker, maar in essentie gaat het nog steeds echt om haar.  De film blijft erg dicht bij Lara, en maakt haar verhaal heel invoelbaar, ook voor iemand die niet in haar situatie zit. Ik denk dat dat ook een belangrijk aspect is voor een film als deze.

Cristina: Absoluut. (Het ritme van) de camera werk speelt ook een belangrijk rol in het uiten van de intensiteit van de emoties van Lara. Het bijna obsessief volgen van Lara met de camera laat de kijker heel dichtbij haar zijn. Het is de enige manier om haar te ontdekken, veel door haar reacties, niet zozeer van haar worden of achtergrondinformatie.

Isa: Lara heeft aan het begin van de film al duidelijk haar keuze voor een geslachtsverandering gemaakt. Dat ze zich een vrouw voelt, daar twijfelt ze niet over. In hoeverre denk je dat ze zich nog laat beïnvloeden door haar omgeving?  

Cristina: Dit is een hele goede vraag. Het is lastig. Ik denk dat ze zich niet per se laat beïnvloeden door de anderen, maar dat het hele idee van vrouw (of man) zijn zo vast zit aan het uiterlijke dat Lara daar niet omheen kan. Ze weet dat ze een vrouw wil zijn, maar ze kan het voor haar zelf niet bevestigen dat ze dat is. De film speelt wat dit betreft heel goed in op de ambigue relatie tussen het individu en haar omgeving. Lara krijgt totale ondersteuning van haar vader, van haar familie, vrienden en haar psycholoog. Op de balletschool danst ze gewoon met de meisjes. Toch is er sprake van discriminatie en sociale druk. Een docent zet haar in een oncomfortabele situatie. Haar klasgenoten roepen geen vieze woorden tegen haar, maar bekijken haar toch als een ander, een curiosity. En ze voelt zich ook bekeken. Tieners op die leeftijd spelen vaak machtsspelletjes. ‘Laat je piemel zien’ krijgt Lara te horen tijdens een sleepover. Het is de vraag, in Girl, of het alleen de strijd van Lara is om zichzelf te kunnen zijn, of of de maatschappij ook een verantwoordelijkheid heeft.

Isa: En hoe denk jij daarover?

Cristina: De tragedie in Girl is volgens mij dat niemand de wereld van Lara echt begrijpt. Wat ze voelt druk ze niet uit, en ze implodeert van binnen. En dat lijkt mij heel eenzaam.

Isa: Hoe gaat Lara daarmee om volgens jou?

Cristina: Niet heel goed. Ze is een tiener en moet nog haar weg ontdekken. Om terug naar het begin te gaan, ik vind de parallel met ballet heel goed gevonden. Ballet is een hele harde dans, het heeft veel regels, dansers zijn vaak onder de druk en moeten offers brengen. In het geval van Lara is dans niet een manier om haarzelf uit te drukken, maar iets dat ze moet overwinnen. Net zoals haar gender. En, zoals met het veranderen van haar lichaam, duurt het te lang en lijkt onvervulbaar te zijn. De drukte van haar innerlijke wereld weerspiegelt zich altijd in haar dans. Op een bepaald moment krijgt Lara een blessure waardoor ze een rol waarvoor ze hard had gewerkt niet kan spelen. Het moment is typisch voor een neerwaartse spiraal. Girl is geen heroïsch verhaal. Het is een inkijk in hoe lastig het is om jezelf te kunnen zijn.

Cristina: Hoe verhoudt je jezelf tot deze film?

Isa: De film laat je natuurlijk toch wel nadenken over de sociale constructies – wat betekent het om een vrouw te zijn, en wanneer ben je dat? Ik vind het wel heel lastig om dat los te zien van jezelf als individu. Als iets gaat over identiteit kunnen wij er als mensen eigenlijk nooit echt iets objectief over vinden, vind ik. Ik ben immers zelf een vrouw, jij bent ook een vrouw, dus kijken wij op een bepaalde manier naar deze film, die anders kan zijn dan hoe bijvoorbeeld een man ernaar kijkt.

Cristina: Het is een interessant gedachte. We zouden ook een man moeten vragen! Die is er niet.. (lachend). Maar goed, ik denk dat identiteit uiteindelijk veel vloeibaarder is.

Isa: Ben je het dus niet met me eens?

Cristina: Ik heb nooit het idee gehad dat ik anders dan een man naar een film kijk. Je kan het wel hebben over de male gaze of de female gaze, maar dat gebeurt meer op niveau van hoe een personage gefilmd is. Ik denk dat wij het hele idee van vrouw zijn of man zijn los moeten laten. Maar over dit onderwerp valt nog te praten…

Girl is vanaf 1 november te zien in Rialto.