Monos

Een groep jonge guerilla’s, van prepuberaal tot jongvolwassen, leeft in een kamp in een afgelegen stuk laaggebergte in Colombia. Er heerst een verveling, die alleen mensen van deze leeftijd kunnen ervaren, maar toch is hun leven is nog onbezonnen en zorgenvrij. De loszinnige houding verdwijnt als iemand hoger in hiërarchie wordt ingevlogen en de groep voorziet van twee taken: passen op melkkoe ‘Shakira’ en het in leven houden van een Amerikaanse gijzelaar. Het laatste lukt redelijk goed, maar het in leven houden van de koe gaat de guerrilla’s minder goed af. De dood van de koe betekent dat het uit is met de pret: het kamp van de guerrilla’s wordt aangevallen en een leven van vluchten en vechten wordt hun lot. Hormonen en een sporadische ontspanning vormen de enige afleiding in de broeierige natuurtoestand waar ze vanaf dit moment in verkeren. 

De jongeren balanceren de gehele film op een grillig midden tussen twee tegenstrijdige kanten. Strijd en doodsangst aan de ene kant en een door hormonen gedreven adolescent leven aan de andere kant. Soms overheerst de overlevingsdrang: als de groep wordt aangevallen door rivaliserende guerrilla’s wordt hun leven een strijd. Een strijd voor elkaar, de groep, maar vooral voor hun eigen leven. Dan weer is er meer ontspanning en hebben de liefde en het bepalen van de pikorde de overhand.

De wisseling van deze twee verschillende kanten, geeft de film een realistisch karakter. Hiermee onderscheidt ze zich van andere verhalen en films over groepen jongeren in een natuurtoestand. Andere verhalen met dit thema hebben vaak een duidelijk beeld over wat de ware aard van de mens in een dergelijke situatie zou zijn, en proberen dat beeld ook even goed over te brengen. Ze hebben vaak bijna iets belerends, waarin de maker van het verhaal (in het boek Lord of the Flies van William Golding bijvoorbeeld) eens even goed laat zien wie de mens nou eigenlijk is zonder het comfort van de maatschappij. Voor schrijvers van dergelijke verhalen blijven dit soort natuurtoestanden vaak alleen niets meer dan een hypothetische situatie. Dat is voor de Colombiaanse regisseur Alejandro Landes anders. Voor hem zijn deze groepen guerilla’s een realiteit. Een Colombiaanse realiteit met een geschiedenis van 40 jaar. Een realiteit waar hij misschien niet direct, maar zeker wel indirect tot veel weet van is gekomen. 

Tussen de prachtige beelden van natuurlandschappen door (geschoten door de Nederlandse cameraman Jasper Wolf), komt het realisme terug in gedenkwaardige scènes waarin het levensgevaar tot zo’n punt is gekomen dat de jonge guerrilla geen benul heeft wie ze nou is of wat ze nou voelt . Bommen vallen op het dak van de schuilkelder en de gegijzelde ‘Doctora’ en een guerrilla die haar bewaakt lijken beiden in dubio of ze in dit moment van elkaar moeten houden, of elkaar nog steeds als vijand moeten zien. 

De situatie waarin de jongeren zich bevinden is uitzichtloos, het lukt Landes goed dat in beeld te brengen. Het leven in oorlog is zo van generatie op generatie overgedragen dat de jongeren geen mogelijkheid krijgen om zich af te vragen waarom ze eigenlijk in deze situatie vastzitten of waarom ze in deze situatie zouden blijven. Het generatielange vechten blijkt ook uit de hiërarchie bij de guerilla’s, die feilloos geregeld is. De leider van de groep jongeren moet verantwoording afleggen aan een meerdere die zich op een afstand van de groep bevindt. Als er zaken misgegaan, kan de leider worden gestraft, hij is immers verantwoordelijk.

De film van Landes lijkt in de Latijns Amerikaanse traditie van het magisch-realisme te staan. De beelden hebben door het in het oog springende kleurcontrast iets magisch. Dit magische effect lijkt te worden versterkt door symboliek die uit de traditionele hoeken van Latijns Amerika komen. Het heden van machinegeweren, nachtkijkers en andere technologische hoogstandjes vermengt zich met de traditie van inheemse symbolen en tradities: het is een spektakel om naar te kijken.  

Het enige minpunt van de film lijkt de sterkte van het verhaal zelf te zijn: en dan vooral de meeslependheid ervan. Er zijn genoeg spannende momenten, maar toch is er minder sprake van een duidelijke spanningsopbouw. Uiteindelijk lijkt dat niet veel uit te maken, de film heeft door haar waarheidsgetrouwe uitgangspunt en haar prachtige cinematografie voldoende een eigen signatuur om tot een van de beste filmhuisfilms van 2019 (tot nu toe) te behoren. 

 

Jorryt de Jong

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Twitter-afbeelding

Je reageert onder je Twitter account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s