ANNA ONTMOET IDA

Polen, begin jaren zestig. De mooie Anna leeft in een zwart-witte wereld, gevangen in de ijzige sferen van een traditioneel vrouwenklooster. Na een heel leven in de beschermende armen van het goddelijke, is ze klaar om haar geloftes als non af te leggen. De ontmoeting met haar verleden, haar tante Wanda, brengt haar echter aan het twijfelen. Wanda, een alcoholistische, vrijgevochten vrouw, neemt haar brave nichtje mee op een roadtrip naar haar roots. Alle waarheden die de toekomstige non ooit gekend heeft schudden op haar grondvesten: ze blijkt de dochter te zijn van twee joodse ouders, en haar naam is Ida. Ida wordt ondergedompeld in het echte leven, maar blijft haar ogen afwenden van deze nieuwigheden. Haar tante laat haar kennis maken met het nazistische Polen van haar jeugd – laat haar de verschrikkingen van die tijd zien. Ida blijft echter zwijgen, blijft naar beneden kijken, blijft gesloten. Waarom?

“Hoe kan je de gelofte afleggen als je niets hebt om afstand van te doen?” vraagt Wanda aan Ida. Deze vraag opent Ida de ogen. Langzamerhand sluipt er meer kleur in de zwart-witte setting van de film. Hoe het beeld eerst leek op een verkleurde foto uit grootmoeders plakboek, slechts af en toe verstoord door minieme bewegingen van de hoofpersonen, wordt er nu gedanst, gehuild en geschreeuwd. En dan is er nog de knappe man met de saxofoon – een zigeuner die zich hult in vrijheid en muziek, en zich aangetrokken voelt tot de mysterieuze, devote Ida.

Ida is een prachtige film. Poolse filmmaker Pawlikowski heeft in de traagheid van het ouderwetse zwart-wit beeld ontzettend veel sfeer kunnen vatten. De soms frustrerende zwijgzaamheid van Ida doet niet af aan de vele emoties die de film oproept. Pawlikowski behandelt de tragiek van de Tweede Wereldoorlog, maar schetst ook een menselijk beeld over leugens. De leugens van het klooster – de massale ontkenning van het slechte op aarde, maar ook de leugens van de gewone mens, gedreven door liefde, verdriet en angst. Een ander interessant thema is de ontwikkeling van Anna tot Ida – een wereldvreemde non die via haar tante de échte wereld leert kennen. De uiteenlopende karakters van Ida en tante Wanda benadrukken deze ontwikkeling extra. Laat je niet afschrikken door de Poolse taal en het gebrek aan kleur, en bezoek Ida deze week nog in Rialto!

Geschreven door Hannah van Kolfschooten