Na drie veelal beeldende (liefdes)drama’s vol bombastische scènes en shots als waardige schilderijen, komt ‘ie met een ijzige psychologische thriller waarin hij nieuwe grenzen opzoekt en zijn speelveld uitbreidt. Waarom deze keuze (en is die wel/niet geslaagd)?
Even een kijkje nemen in het werk van dit hooggewaardeerde wonderkind die (HOEDAN?!) op z’n 24e al vier geprezen, festivalwaardige films op zijn naam heeft staan: XAVIER DOLAN.
Vijf jaar eerder in J’ai Tué ma Mère:
HUBERT: I wasn’t born to have a mother
JULIE: Maybe your mother wasn’t born to have a son
Opzoek naar excuses voor het ongemak. Waar Dolan nog prille puber-wateren liet opborrelen, waar hij moeders nog liet gillen en waar hij servies nog op de grond kon smijten. Voor allen meer dan herkenbaar, deze klassieke worsteling tussen ouder en kind. Maar dan..
Vier jaar eerder in Les Amours Imaginaires:
MARIE: it hides the shit
the smoke hides the shit
De shit. Welke shit? Wat voor shit? Die ene ‘love-triangle’ shit? Dolan breidt uit met driehoeksverhoudingen en serenades. Na pubers komen adolescenten. Romeo’s worden duivels en de liefde is niet wat het lijkt. Gotta grow up.
Twee jaar eerder in Laurence Anyways:
JULIENNE: You changed your sex
I changed my address
Nu. De shit wordt wat serieuzer. Liefde schijnt nog steeds niet te zijn wat het lijkt, ook niet als na adolescentie volwassenheid komt. Sterker nog, er worden meer en meer vraagtekens achter gezet, die je desalniettemin meesleuren in dit derde meesterwerk, deze keer over transseksuele verzotheid.
Heden ten dage in Tom à la Ferme:
TOM : I’m Tom, Tom, that’s me
Wat nog duidelijk begint eindigt in een dwaalspoor. Het is fijn te weten wie Tom is, maar minder fijn niet te weten waarom hij in hemelsnaam op die boerderij blijft. De opgekropte gevoelens die Dolan toont, gaan je uiteindelijk niet in de koude kleren zitten, ons Canadese wonderkind is wel wat meer met je van plan dan je in eerste instantie zou denken. Totaal anders dan in voorgaande titels neemt het mysterie je mee op sleeptouw. In de rauwe omgeving van eindeloze weilanden en verlaten boeren probeert Tom zich staande te houden tijdens een bezoek aan de familie van zijn overleden geliefde Guillaume. Van de familie in kwestie was -behalve de broer- niemand op de hoogte van de homoseksuele geaardheid van hun zoon. Deze familie bestaat trouwens maar uit twee leden: die broer en een kwetsbare moeder. Tom kan het niet helpen en valt voor de charmes en trucjes van deze broer, die hem laat zwijgen over de ware relatie met Guillaume. Het lijkt wel alsof de toegankelijkheid per film een graadje afneemt. Het is geen meeslepend liefdesverhaal meer noch imaginaire romantiek noch ingetogen coming-of-age. Het is een psychische trigger die je doet fronzen. Echt goed is de film niet en toch blijft het boeien. Of het nou komt doordat mijn verwachtingen zodanig hoog waren dat bijna niets eraan kon tippen weet ik niet, maar de film mist enige pijlers; er is geen logica. En dan bedoel ik niet logica als in 1+1=2 (een film mag best begin-midden-eind totaal door elkaar husselen), maar het moet je wel wat vertellen. Dat miste ik. Ik zocht rede achter veel dingen die zwak en in later opzicht zelfs ongeloofwaardig overkwamen: fysieke, mentale mishandeling wordt geduld door affectie. Beduusd was ik, toen de aftiteling begon. Niet alleen teleurstelling, maar ook enige wanhoop: komt na liefde enkel haat en verwarring?
Geschreven door Noah Berhitu
lariot.nl 