Twee Iraanse mannen zitten in een auto. Ze zijn op weg naar het huis van een man die ze van hun baas moeten vermoorden. Toch twijfelt er eentje. De man met de gezichtsbeharing heeft een ziek kind thuis en zijn morele besef vreet hem op. De andere man, ietwat gezet, haalt hem over. Het is voor de Sharia houdt hij zich voor. Dan mag het. Ook oppert de gezette man dat hij opslag zal regelen voor de behaarde man zodat hij het ziekenhuis voor zijn kind kan betalen. De behaarde man stemt in. Ze steken een sigaret op en ze rijden samen weg.

Deze scène uit de Iraanse film Manuscripts don’t burn laat een typerende keuze zien. De behaarde en de gezette man, twee eenvoudige Iraanse mannen, moeten iets erg belangrijks kiezen. De keuze lijkt ook makkelijk gemaakt. Het is namelijk moreel niet goed, maar het is voor de Sharia. En hij moet voor zijn kind zorgen, maar hij krijgt zo wel financiële hulp. Eigenlijk wordt de keuze zo voor hen versimpeld dat de keuze verdwijnt.

De slachtoffers in de film, de Iraanse intellectuelen, hebben ook simpele keuzes. Ze kunnen hun manuscript censureren, of zo laten. Het censureren kan hun hele verhaal veranderen. Ze kunnen het ook zo laten, maar dan gaan de Iraanse autoriteiten achter ze aan. Of is er nog een keuze? Een keuze die ze zelf kunnen maken? De keuze om het ongecensureerd, en dus illegaal, ondergronds te publiceren. Dit had een mooie keuze kunnen zijn, behalve dat je, alleen al door de gedachte te hebben en deze te delen met je goede vriend, hiervoor gestraft kunt worden. Gestraft, door de twee eenvoudige Iraanse mannen. De behaarde man die moest kiezen tussen het leven van zijn kind of het leven van een vreemde man waar hij ook familie van had kunnen zijn. En door de gezette man die het voor de Sharia doet. Met hun sigaret in hun mond denken de twee mannen aan deze keuze. Want denken is wel vrij, toch? In ieder geval voor eenvoudige mannen; volgens de regels.

Ook de regisseur van Manuscripts don’t burn, Rasolouf, heeft een keuze gemaakt. Hij had de keuze om zich te houden aan zijn twintigjarige verbod op het maken van films, of hij kon er voor kiezen om een woedende aanklacht aan de wereld te laten zien. Hij heeft voor dit tweede gekozen en het is hem gelukt. Deze film is boos, oprecht en spannend. De keuze om de namen van de cast en crew niet bekend te maken is integer. De keuze om zijn naam wel bekend te maken is dapper.

Ook ik heb gekozen. Een keuze om de film te gaan zien. Gelukkig was mijn keuze vrij en zaten er geen nare consequenties aan. Alleen de consequentie dat ik meer inzicht heb gekregen in het leven van onvrije denkers in Iran. En nu is de keuze aan jou, om naar deze film te gaan of niet.

Geschreven door Charley Spaan