Leviathan, een woest zeemonster, is wat het hedendaagse Rusland moet voorstellen. Nikolai probeert samen met zijn vrouw en tienerzoon het hoofd boven water te houden terwijl de burgemeester aast op zijn stukje grond. Als hij al zijn bezittingen dreigt te verliezen roept hij de hulp in van aantrekkelijke jeugdvriend advocaat Dmitri, die met zijn komst wat meer op het spel blijkt te zetten dan alleen hun thuis.

Waarom heeft iedereen het toch over hedendaags Rusland? Al zijn het niet de liters vodka die in de film achterover worden geslagen, noch het mooie landschap dat regisseur Andrey Zvyagintsev in beeld brengt, maar het vieze, stinkend dampende concept van corruptie. Heel knap gepersonifieerd door Roman Madyanov, die speelt voor machtslustige -haast gevoelloze- ambtenaar die met zijn dikke worstvingers zijn verlangens wil bevredigen. Al moet er iemand gemarteld, afgeslacht of gevangen gezet worden: who cares.

Ik weet niet wat voor gapende gaten in het systeem zitten, maar dat ze haast niet te dichten zijn is wat ik vrees. Met Leviathan wordt er heftig zware kritiek afgeleverd op de maatschappij zoals ze nu is. Prachtig en met intense puurheid verteld. Het tempo is rustig, de shots zijn intiem. Tussen de drek zit ook genoeg satire, wat je fronsende, vol van emotie overspannen gelaat, tijdens het kijken zal doen glimlachen. De harde waarheid van het bestaan wordt gesust met een vleugje humor.

Wat begint in een verhouding tussen burger en staat, raakt verstrengeld in een veel kleiner geheel: menselijke emoties in relaties als vader-zoon, man-vrouw, vrouw-minnaar. In deze kleiner wordende kring begint tevens te dagen dat die op zijn beurt weer alles schijnt te omvatten. Micro is macro en macro is micro. Ware filmkunst, dat is het.

Velen zien Leviathan als een aanklacht tegen Rusland. En ik zou ze absoluut geen ongelijk geven. Eigenaardig is het wel, Andrey heeft namelijk laten weten dat hij zijn land heus niet aanvalt; hij heeft het over een universeler probleem. Iets wat ook buiten de Russische grens om aandacht vraagt. Het feit alleen al dat de film (voor meer dan 30%!) werd gefinancierd door de Russische overheid is een heel interessant gegeven. Toen de aftiteling begon keek ik ervan op dat het beeldmateriaal niet eerst gecensureerd was of zo, of dat Poetin die Andrey niet allang had aangeklaagd. Zal het dan toch… Zie ik daar nou een duif met een olijventakje de hoek om vliegen?

Leviathan is echt verplichte kost voor iedereen die zich ook maar een beetje maatschappelijk betrokken voelt (ik hoop hierbij eigenlijk gewoon op iederéén). Bijna gaat die lelijke realiteit gebukt onder de filmische schoonheid. En het mooie is dat je deze filmische schoonheid ook gewoon in de Russische bioscopen kunt bewonderen.

Geschreven door Noah Berhitu