Midden in een desolaat Russisch landschap woont Nikolai met zijn beeldschone tweede vrouw en zijn zoon uit zijn eerdere huwelijk. Als een boosaardige, corrupte burgemeester zijn huis dreigt te slopen, zodat hij het land voor zijn eigen doeleinden kan gebruiken, roept Nikolai de hulp in van jeugdvriend en advocaat Dmitri. Wat begon als een conflict tussen een eenvoudige burger en een corrupte burgemeester, mondt uit in een strijd van een individu tegen het hele Russische rechtssysteem.

Leviathan, een film van Andrey Zvyagintsev, won de prijs voor beste scenario bij Cannes. Deze adembenemende film heeft zijn kracht te danken aan de rijke symboliek, die de ondertoon van de film bepaalt. Zo verwijst de titel Leviathan naar een mythisch wezen uit de Bijbel: een woest zeemonster, waar geen mens zich tegen kan weren. Dit monster wordt in de film vertegenwoordigd door de corrupte burgemeester, maar slaat ook op de gehele Russische regering en zelfs op het overweldigende noodlot, waar Nikolai weerloos tegenover is. Wanneer we in de film het skelet van een gestrande walvis zien, is dit echter geen verwijzing naar het monster, maar naar de overleden moeder van Nikolai’s zoon, Roma. Al deze lagen van symboliek zijn op zeer genuanceerde wijze in de film verwerkt.

Zodoende is Leviathan een film over familie, corruptie en de weerloosheid van het individu tegenover een hogere macht. Het onherbergzame landschap, waarin het verhaal zich afspeelt, vergroot het gevoel van machteloosheid van Nikolai, die constant te kampen heeft met nieuwe tegenslagen.

Hoewel de film nogal traag op gang komt met veel statische shots van het landschap en scènes, waarin nog niet zo veel lijkt te gebeuren, raakt deze soms in een stroomversnelling, waar zich plotseling dramatische, gewelddadige gebeurtenissen afspelen. Het geweld zelf wordt hierbij echter vaak niet getoond. De sluipende spanning, die hierdoor veroorzaakt wordt, zorgt ervoor dat je als toeschouwer constant op het puntje van je stoel zit.

Deze spanning wordt op enkele momenten onderbroken door een paar hilarische scènes, waarin een groot aantal Russische cliché’s wordt bevestigd: zo worden er liters vodka achterovergeslagen en wordt er met een Kalashnikov geschoten op portretten van Russische oud-presidenten.

Het personage van de burgemeester is tevens één groot cliché, maar dat werkt, mede omdat het personage zo overtuigend gespeeld wordt, juist heel goed. De andere personages hadden wel wat meer uitgediept kunnen worden. Je leeft als kijker wel met ze mee, maar alleen omdat je je in hun situatie kunt inleven; niet omdat je het gevoel hebt dat je ze echt kent.

Desondanks weet de regisseur het publiek te raken, door zijn film een symbolische lading te geven, die nooit overbodig of geveinsd aanvoelt. Deze lading geeft de film, naast de sluimerende spanning, zijn overweldigende kracht.

Geschreven door Emily Rhodes