Toen God alle landen onder de mensen had verdeeld, bleef er nog één iemand over: Nasrullah Khan. God had alleen geen land meer, enkel een stuk grond dat hij voor zichzelf wilde bewaren: zijn tuin. Maar omdat Hij zo’n grote fout had gemaakt, gaf Hij zijn tuin aan Nasrullah. Die tuin was Afghanistan en Nasrullah werd de mythische stamvader.

Met dit verhaal begint The Land of the Enlightened (2015), een film van Pieter-Jan De Pue over Afghanistan, een land dat nog altijd op zijn koning wacht sinds zijn stamvader op de vlucht was geslagen. Het is een film met dromerige beelden van het Afghaanse landschap in zulke korrelige pixels dat het bijna lijkt alsof ze getekend zijn. Ze vormen een fascinerende combinatie met de rauwe gebeurtenissen die zo echt lijken dat je niet weet of je naar een documentaire of een fictiefilm kijkt.

De contrasten maken de The Land of the Enlightened een mooie film zonder dat je het verhaal van A tot Z begrijpt.

En dat kun je ook niet weten, want De Pue maakte met The Land of the Enligtened een cross-over tussen feit en fictie. Acht jaar lang heeft de regisseur van Belgische komaf gedaan over dit ambitieuze project, dat resulteert in een kennismaking met Afghanistan. Want wat weet jij van dit land? Waarschijnlijk ken je het alleen van de oorlogen die daar al decennia lang gevoerd worden. Eerst door de Sovjets en daarna door Amerika.

Een film kijken is de makkelijkste manier om een andere cultuur te leren kennen en dat kan perfect met The Land of the Enlightened. Je ziet hoe jonge kinderen een bende vormen die het afgelegen gebied in de bergen bemant. Door dit gebied loopt een smokkelroute waar niemand ongedeerd langs de jeugdbende komt. Meestal stelen de jongens de producten waar Afghanistan rijk aan is:  opium en de heilige steen Lapis Lazuli; de reden waarom God het land zijn tuin noemde.

De documentairefilm, die het debuut is van Jan Pieter De Pue, is er vooral een van contrasten. De vervaagde scheidslijn tussen fictie en documentaire, de kinderen die de achtergelaten bommen, landmijnen, kogels en granaten zien als speelgoed, het dorre, soms ijskoude berglandschap van Afghanistan, waar de sterrenhemel je de adem beneemt; het Amerikaanse leger dat met zoveel munitie ‘de vrede brengt’ dat je weet dat er meer kapot gaat dan goed is.

Dat maakt The Land of the Enlightened een mooie film, zonder dat je steeds het verhaal van A tot Z begrijpt. En dat hoeft wat mij betreft ook niet. Je krijgt namelijk een inkijkje in het leven van kinderen die door de oorlog wees zijn geworden en het met primitieve middelen moeten redden. Een wereld die niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk mijlenver van je af staat. Dat De Pue dat op een poëtische manier doet, maakt dat er niet actief met een belerend vingertje wordt gewezen, maar je indirect wel doet nadenken over kinderen en oorlog.

Geschreven door Bianca Schrijver