Welkom op de herdenkingswake van geliefde, vader, broer en oom Emil. Ik zeg welkom, omdat je als kijker letterlijk deze hele dag meemaakt. Drie uur lang ben je te gast op een familiebijeenkomst in een minuscuul Roemeens flatje (zo’n gelig-grijs blok dat dictator Ceausescu liet bouwen en waar nog steeds één op de drie Roemenen in woont). Is dat saai? Absoluut niet. Het is niets minder dan een constante eruptie van allerlei (onuitgesproken) emoties, gortdroge politieke discussies en ongemakkelijke familieruzietjes.

Na iedere begrafenis komen mensen samen om te rouwen en eten. An sich al een broedplaats van ongemak – iedereen beleeft een emotioneel dieptepunt, maar vooral wanneer de familieleden van nature kribbig en temperamentvol discussies in knallen, krijg je mooie televisie. Of film, in dit geval.

In Sieranevada van regisseur Cristi Puiu krijgen beleef je zo’n bijeenkomst als een soort geheime camera. Er is geen plot en er is amper een hoofdpersonage aan te wijzen met wie je je kunt identificeren. Bijna alle scènes zijn in één take opgenomen. Het enige dat duidelijk is, is dat er gegeten moet worden. Maar daar komt van alles tussen. Oma ruziet met kleindochter over hoe goed het communisme al dan niet was geweest, de hipsterkleinzoon heeft Poltergeist gezien en probeert de rest complottheorieën aan te smeren over wie er nou echt achter 9/11 zat, de pastoor die het huis moet zalven met orthodoxe liederen en andere rituelen komt te laat, een kleindochter neemt een stomdronken Kroatische vriendin mee, een ander wil sigaretten halen en als dat nog niet genoeg was komt de overspelige, gewelddadige man van Emils dochter langs om de boel op te stoken.

Het wil allemaal niet zo lukken met dat gezellig samen eten. De polenta en ciorbă worden wel opgediend, maar net zo makkelijk weer afgeruimd omdat er opnieuw iets tussenkomt. Iedereen schreeuwt constant door elkaar heen, beschuldigt elkaar van van alles en niemand zal ooit een eigen fout erkennen. Laat staan zich daarvoor verontschuldigen. Het zijn stuk voor stuk mensen die in hun eigen waarheid leven en zich pas gewonnen geven als ze de situatie echt beu zijn, niet omdat ze tot iets van zelfreflectie kwamen. Dit is een plezier om drie uur lang naar te kijken.

Daarom grote hulde aan Cristi Puiu. In het postcommunistische Roemenië dat ik ken, waar iedereen met een extra dosis wantrouwen naar de autoriteiten kijkt, omdat ze al zo vaak, ja, genaaid zijn (afgelopen weken demonstreerden nog meer dan een miljoen Roemenen tegen hun regering die een pro-corruptie wet wilde invoeren!), is het bijzonder interessant om te zien dat deze argusogen en standvastigheid ook diepgeworteld in de familiebanden zitten. Eigenlijk is het een sterkere, absurdistische variant op Juste la Fin du Monde.

Misschien is het omdat ik in Roemenië heb gewoond en de inside jokes begreep of dat ik bij ieder herkenbaar straatbeeld een beetje wegsmolt uit nostalgie, maar wat een fantastische film was dit. Hai România!