Sir

Liefde overwint alles. Dat is de kernboodschap van de film Sir van regisseur Rohena Gera. Gezien het controversiële thema is het nog niet zeker op welke schaal het liefdesdrama wordt uitgebracht in India. Gera’s eerste speelfilm vertelt het verhaal van de voorzichtig ontluikende liefde tussen de rijke Ashwin en zijn bediende, Ratna. In innemende maar ook humoristische scenes volgen we de twee hoofdzakelijk door Ashwin’s huis.

De film laat twee menselijke portretten zien; Ashwin en Ratna laten elkaar in hun waarde en sporen elkaar aan na te denken over hun toekomst. Zij laat hem nadenken over een terugkeer naar Amerika waar hij een tijdje heeft gezeten en hij stimuleert haar een carrière in de mode na te streven. Onduidelijk is wel of de scheve machtsverhoudingen tussen Ashwin en Ratna een rol zouden spelen als zij zich zouden onttrekken van de bestaande werkrelatie en totaal als gelijken zouden leven. Ashwin is ondertussen er aan gewend geraakt dat Ratna zijn hele huishouden doet. Heeft het al dan niet wegvallen van deze machtsverhouding invloed op de relatie?
Dan stuit de film op de werkelijkheid van India buiten de intimiteit van het appartement. Een relatie tussen een rijke jonge jongen en zijn bediende zorgt voor beiden in hun persoonlijke kringen tot grote problemen: het is zeer ongewoon en het wordt niet geaccepteerd als mensen uit verschillende sociale klassen een relatie beginnen. Weten ze deze druk van buitenaf te weerstaan? Gera vertelt in de Q&A na de film dat ze geen grote namen uit Bollywood in de film wilde, zeker niet voor de vrouwelijke hoofdrol. Dit om te voorkomen dat het publiek de uitslag al kan voorspellen: daar krijgt het meisje de jongen namelijk altijd. De belangrijkste vraag voor Gera is of India klaar is voor een film als deze. Het Amsterdamse publiek in ieder geval wel.

3 Faces

Dit is in eerste instantie een film over film; Actrice Behnaz Jafari krijgt een verontrustend filmpje toegestuurd van een meisje (Marziyeh Rezaei) dat geen actrice mag worden van haar familie. Jafari twijfelt; is het echt of niet? Meteen speelt regisseur Jafar Panahi hiermee meteen met het gevoel van de kijker: wat zien we nou eigenlijk als Jafari met tranen in haar ogen naar het filmpje kijkt? In de aftiteling worden de hoofdpersonen bij hun eigen naam genoemd. Dus ook hier de vraag: zijn ze zichzelf of spelen ze zichzelf?

3 Faces raakt niet alleen aan het wat van film, maar ook het waarom. Een jong meisje (Marziyeh Rezaei) wordt geminacht door haar dorp omdat ze actrice wilt worden; ze wilt de “leeghoofdige” amusementsindustrie in. De dorpelingen hebben wel iets anders aan hun hoofd; ze kampen met meer basale problemen rond water en elektriciteit. Sprekend hiervoor is de scene waarin het hele dorp uitloopt om Panahi en Jafari te ontvangen. Als blijkt dat ze voor Marziyeh komen en niet om hen te helpen is iedereen binnen enkele ogenblikken verdwenen. Tegelijkertijd staat ’s avonds wel de tv aan en willen de oudere bewoners van het dorp maar al te graag weten hoe de tv-serie waar Jafari in speelt afloopt. Is film “leeghoofdig” amusement? En wat maakt dat gegeven deze film? Panahi heeft sinds 2010 een werkverbod wegens “het in gevaar brengen van de nationale veiligheid en propaganda tegen het systeem”. Ondanks dit verbod zien we nu toch duidelijk zijn werk. Dit is een onmiskenbare parallel aan het filmpje van Marzyhey en brengt ons terug bij de grens tussen fictie en realiteit.

En waar doen we het allemaal voor? Het derde (vrouwelijke) gezicht in deze film is Shaharzad, ooit een grote Iraanse ster maar na de revolutie verbannen tot een afgesloten en eenzaam bestaan. 3 Faces schetst een beeld van het platteland van Iran en intrigeert door meer vragen op te roepen dan te beantwoorden.

Supa Modo

Supa Modo, dat is hoe de vliegende superheld van het negenjarige meisje Jo heet. Iedereen in het kinderziekenhuis heeft er een, zijn of haar eigen held. Overdag spelen de kinderen hun favoriete scenes van Jackie Chan na, in de avond komen ze bij elkaar om samen een nieuwe film in het eindeloze superheldengenre te bekijken.
Aan de ziekenhuistijd komt abrupt een einde: moeder Kathryn heeft een gesprek met de hoofdarts, en hoort dat haar kind Jo ongeneesbaar is. Ze heeft nog maar een maand of twee te gaan en moet terug naar het dorp, om de laatste tijd van haar leven zo dicht mogelijk bij haar moeder en zus Mwix te spenderen.

Het lijkt af en toe wat klunzig allemaal, scenes lijken soms onbedoeld tegenstrijdig, en het geheel oogt soms wat oppervlakkig. Maar dat is iets wat je de film als kijker toch ook weer snel vergeeft.
Bij veel scenes kan je namelijk niets anders dan je domweg kinderlijk blij voelen.  Wanneer de marktkoopman, de café- en bioscoophouder, de voetballende kinderen en iedereen samenwerken om Jo te doen laten geloven dat zij met haar superkrachten de ‘slechterik’ (een tasjesdief die ook in het dorpscomplot zat) heeft verslagen, zit er weinig op dan even vertederd te zijn.
Toch blijven achter de rug van Jo om de moeder, zus en dorpsgenoten kibbelen over wat het beste voor haar is. Moeder wil haar kind aan huis houden en vreest voor haar gezondheid als ze te veel de deur uit gaat. Zus Mwix en de jongere garde van het dorp willen Jo een fantastische laatste tijd bezorgen. De dorpsoudsten mengen zich ook nog in de kwestie en eisen dat Jo teruggaat naar het ziekenhuis met het geld dat zij als dorpsraad met moeite voor haar bij elkaar gespaard hebben.
Al deze zaken geven een leuk inkijkje in de groeps- en familiecultuur van Kenia. Een kind is niet alleen van de moeder, maar van iedereen in het dorp die het een warm hart toe draagt. Niet alleen het gezin strijdt voor het welzijn van een kind, maar het hele dorp legt geld weg om de medische kosten van een van hun telgen te betalen.

Aan al het getwist komt een einde als de charismatische Jo in een krachtig betoog aan haar moeder duidelijk maakt dat ze de hele tijd al door had wat er achter haar om gebeurde. Het enige dat ze nog wil is een film maken: met haar als Supa Modoin de hoofdrol.

Supa Modo is een prima feelgoodfilm, dat het van Keniaanse maak is, maakt het allemaal nog wat interessanter om naar te kijken. Een nadeel van het feelgood genre is dat je als kijker enkel te zien krijgt hoe Kenianen naar buiten over willen komen. De film is een lofzang voor de Keniaanse cultuur van onderlinge warmte en verbondenheid. Voor een film in dit genre is het ook niet nodig meerdere dimensies van zo’n land en cultuur aan te snijden, maar voor een wat diepgaander portret van de gang van zaken in dit land hoef je niet bij deze film te zijn. Als je echter geroerd wil worden door de ontwapenende dynamieken en scenes, ben je bij deze film op het goede adres!