Inmiddels hebben ze boven de 50.000 leden, maar de strijd van Akwasi Ansah en Gianni Grot om Omroep Zwart in het omroepbestel te krijgen gaat hard door. Zondag 29 november werd het IDFA verrijkt met drie korte, oprechte documentaires die gecureerd werden door de omroep. Belangrijke thema’s waren verbinding, achtergrond en familie, die allemaal op hun eigen manier werden toegepast in de films. Niet alleen de genoemde thema’s maar ook de diverse achtergronden en perspectieven staan centraal in de visie van Omroep Zwart. Het IDFA-event fungeerde op een bepaalde manier als een eerste indruk van wat we kunnen verwachten van de nieuwe omroep.

In Ndagukunda déjà gaat Sébastien Desrosiers zijn Rwandese familie opzoeken na het herenigen met zijn biologische vader in Montreal, Canada. In Rwanda leert hij meer over de genocide op de Tutsi’s en daarmee het trauma dat leeft in het geboorteland van zijn vader. De ijzersterke cinematografie creëerde aan de ene kant dromerige maar aan de andere kant pure beelden. De intieme en krachtige band die Sébastien kreeg met zijn Rwandese familie maakte de film – net als in Sébastiens eigen woorden – een helende ervaring. Ndagukunda déjà  is het bewijs dat het heel waardevol kan zijn om je geschiedenis te leren kennen.

Of het nou subtiel of overduidelijk is, bijna iedereen krijgt in zijn leven het gevoel tussen wal en schip te vallen. Je voelt je vervreemd en dat gevoel kan eenzaam zijn. In I Don’t Feel at Home Anywhere Anymore voelt regisseur Viv Li zich zoals de titel luidt, nergens meer thuis. De camera is een fly on the wall, waarbij de kijker schaamteloos mag meekijken met de ietwat ongemakkelijke en komische situaties die ontstaan. Li keert even terug naar Beijing, waar ze is opgegroeid. De film gaat over thuiskomen maar niet thuis zijn. De regisseur die momenteel in Berlijn zit ervaart in haar oude woonplaats een botsing van culturen. Wat opvalt is dat de ondertiteling niet meeloopt met de tekst, maar een opsomming is van hoe Li de situaties interpreteert. Deze subjectiviteit brengt over hoe Li haar bezoek aan haar thuisland beleeft. 

Een eerlijkere film dan deze hebben wij lang niet gezien. Hala El Kouch confronteert in The Perfect Picture haar ouders met een incident wat tussen de drie speelt. Het lukt El Kouch niet om de gebeurtenis los te laten, het trauma wat ze eraan heeft opgelopen moet en zal besproken worden. El Kouch’ ouders komen over als twee liefhebbende en fijne ouders, maar worden minder welwillend om in de documentaire van hun dochter te spelen als hen verteld wordt waar de film over zal gaan. Al aan het begin van de film zien we de uitbarsting die ontstaat wanneer El Kouch eerlijkheid en openheid eist van haar ouders. Deze heftige scène, waarin El Kouch als de boeman wordt gezien door haar ouders, is misschien nog wel beter te slikken dan het feit dat ze vinden dat er niet over het incident gesproken moet worden. The Perfect Picture is een portret van geluk en cohesie, dat alleen kan bestaan als er over bepaalde dingen wordt gezwegen. Als de schijn wordt opgehouden. 

Na de documentaires ging moderator Fatima Warsame met Ansah en Grot in gesprek over de films, maar bovenal over de omroep. De Omroep Zwart founders brachten hun visie duidelijk over: ze willen nieuwe perspectieven. Ongezien talent geven we een platform om zo het omroepbestel en Nederland te verrijken en nieuwe rolmodellen te creëren. “We willen voor een frisse wind zorgen.” De naam van de omroep heeft best wat ophef veroorzaakt, zo denkt men dat het een omroep voor alleen zwarte mensen zal worden en dat het een polariserend effect zal hebben. Niks is minder waar; Omroep Zwart wil weg met de negatieve connotatie omtrent ‘zwart’, en juist alle mensen met elkaar verbinden. “Je hebt alle kleuren nodig om zwart te krijgen.” De omroep zegt vaak: “zwart overstijgt kleur”. Aan de drie documentaires die we deze avond hebben gezien, die ondanks de grote ogenschijnlijke verschillen een zekere universaliteit bezaten, hebben Ansah en Grot laten zien wat ze bedoelen en wat ze voor ogen hebben met Omroep Zwart.  

Momenteel zijn ze druk bezig met het inventariseren van ideeën voor programma’s, en dat zijn er nogal een hoop. Ze blijven maar binnenstromen en de twee benadrukten dan ook dat ze openstaan voor ideeën. Zie jij jezelf niet gerepresenteerd in de media en heb je een mooi idee voor een televisieprogramma? Mail Omroep Zwart naar indrukmaken@omroepzwart.nl. 

Door Lukas de Flines en Gaia van Maanen