Springende koeien zijn een vreugde om naar te kijken. Ze doen dit wanneer ze na tientallen dagen binnen te hebben gestaan, eindelijk naar buiten worden gelaten. In Nederland zijn deze momenten een soort events voor de omgeving, waarbij nabijgelegen bewoners komen kijken naar de dolblije beesten die eindelijk even vrijheid en ruimte ervaren. De nieuwe documentaire Cow van Andrea Arnolds kent die scènes ook. Maar juist omdat deze momenten zo schaars zijn op de Engelse veehouderij die Cow volgt, maken ze je als kijker zo vrolijk.

De openingsscène brengt je ongemakkelijk dichtbij een bevalling waarbij de moederkoe, het hoofdpersonage Luma – de naam die de boeren haar hebben gegeven – bevalt van een kalfje. De camera vangt de blik op van het kalf die haar ogen opent, en haar eerste kijk op de wereld werpt. Een symbolisch moment waarbij moederkoe Luma haar jong luid schoon likt en voor het kalfje zorgt dat ze net ter aarde heeft gezet. De gehele film zien we heel veel van het leven op de boerderij. Veel waar we liever van wegkijken, maar nu we het zo goed zien kan dat niet meer, en wil je dat ook niet meer. 

Het jonge veulen wordt na enkele dagen bij de moeder weggehaald, weggeleid door de boeren naar een eigen, afgezonderd hok. Als een soort pleister die je er in één keer aftrekt, zo snel gaat het. Maar wanneer dat gebeurt, voel je dat moeder en kind elkaar niet meer zullen zien. Dit soort momenten zijn moeilijk te overkomen voor zowel de moederkoe als de kijker. De camera maakt je namelijk deel van de koeien, hun leven komt akelig dichtbij. Cinematograaf Magda Kowalczyk beweegt zich tussen de kudde alsof ze een van hun is, waardoor je onmogelijk niet kan meeleven met het lot van de koeien in deze veehouderij. Het is ontzettend knap dat Kowalczyk en Arnolds ons zo raak in de leefwereld van de koeien brengen. Het dagelijks melken van de koeien en het leiden van de kudde van de melk-machines naar de etensbakken, is door de alledaagsheid van deze handelingen zowel droog als beknellend. 

De menselijke interventie wordt steeds killer om te zien, naarmate je je steeds meer gaat identificeren met Luma en de andere koeien. Luma wordt net als menselijke moeders depressief wanneer haar kind wordt afgenomen. Of wanneer ze voor de zoveelste keer wordt geïnsemineerd en als gevolg daarvan nog meer wordt uitgewoond door het systeem dat van haar eist dat ze ons blijft geven en geven. Tot haar dood. Of het nou wel of geen verassing voor je is, mensen en koeien blijken behoorlijk op elkaar te lijken. Dat is wat Arnolds ons ook wil laten zien. Natuurlijk geeft ze ons op onze kop. ‘Ga nou eens humaan om met die dieren’. En terecht.

Geschreven door Gaia van Maanen