Afgelopen mei mocht de befaamde Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda de Palme d’Or, de hoogste prijs van het Cannes filmfestival, in ontvangst nemen voor zijn nieuwste film Shoplifters. Voordat deze titel eind dit jaar wordt uitgebracht, dringt Kore-eda met het ijskoude juridisch drama The Third Murder deze zomer de Nederlandse filmtheaters al binnen.

Een andere kant van Kore-eda
De voorgaande jaren is Kore-eda bij het grote publiek vooral bekend geworden door zijn gestage productie van intieme huiselijke drama’s, zoals After the Storm, Our Little Sister en Like Father, Like Son. Met The Third Murder laat hij zich van een andere kant zien door zich te richten op de verschillende beproevingen die een ambigue rechtszaak met zich meebrengt. De warme alledaagsheid wordt ingeruild voor een somber moordmysterie, waarbij Kore-eda echter zijn vertrouwde thema van de familiedynamiek niet volledig uit het oog verliest.

Dertig jaar nadat rechter Akihisa Shigemori de moordverdachte Misumi tot een lange gevangenisstraf heeft veroordeeld, is zijn zoon Tomoaki als advocaat met de taak opgescheept om dezelfde man wederom van de doodstraf te redden. Een op gruwelijke wijze vermoorde fabriekseigenaar is beroofd van zijn portemonnee aangetroffen aan de oever van een rivier. Ondanks dat er geen vingerafdrukken zijn achtergelaten en er geen getuigen van het misdrijf naar voren komen, zijn alle pijlen direct op Misumi als hoofdverdachte gericht. Hij is namelijk onlangs ontslagen door de fabriekseigenaar wegens een vermeende diefstal.

De zaak lijkt al gauw verloren voor Tomoaki en zijn collega’s omdat Misumi niet alleen meteen schuldig pleit, maar ook constant zijn herinnering van gebeurtenissen wijzigt. Wanneer Tomoaki echter op een persoonlijke band tussen Misumi en de familie van het slachtoffer stuit, wordt ook zijn overtuiging op de proef gesteld. Hij twijfelt zowel aan de schuld van de verdachte, als ook aan de gerechtigheid van het rechtssysteem in het algemeen. Kan en mag een rechtbank wel de waarheid bepalen?

In de schoenen van een advocaat
Kore-eda geeft geen makkelijke antwoorden op de vele vragen die hij poneert, maar nodigt de kijker succesvol uit om zelf over deze complexe kwesties te tobben. Net als de advocaat worden we continu aangespoord om de rechtszaak van verschillende invalshoeken te bekijken. De film opent meteen met een verbeelding van de moord, waarbij Misumi de rol van dader op zich neemt. We zijn in eerste instantie geneigd deze beelden voor waar aan te nemen. Pas wanneer Tomoaki gedurende de film alsmaar een ander verloop van gebeurtenissen overweegt, beginnen we de openingsbeelden in twijfel te trekken. Welke beelden kiezen wij te geloven?

De overwegingen van Tomoaki zijn op prachtige wijze in beeld gebracht door de cinematografie. ‘‘Er is een enorme kloof tussen degenen die doden en degenen die dat niet doen’’, merkt een van zijn collega’s op. Zo zien we de advocaten en de verdachte telkens recht tegenover elkaar gepositioneerd en zijn ze van elkaar gescheiden door een dikke plexiglas wand. Tijdens de verhoorscènes vervaagt langzaamaan de scheidslijn. De reflectie van Misumi’s gezicht overlapt steeds meer het beeld van Tomoaki, die zichzelf zo op letterlijke en figuurlijke wijze in de schoenen van zijn cliënt plaatst. Toch weten de twee gezichten nooit volledig in elkaar op te gaan, net als dat de advocaat ondanks zijn onderzoekspogingen nooit volledig in staat is achter de objectieve waarheid rondom zijn cliënt te komen. Hoe dan ook zal de rechtbank uiteindelijk haar conclusies trekken.

Ten slotte verdient acteur Kōji Yakusho in het bijzonder lof voor zijn sterke vertolking van de immer onbetrouwbare Misumi. Zonder de overtuigende manier waarop hij de gedragswisselingen van zijn personage overbrengt, zou de kijker beslist niet zo hevig aan het weifelen worden gezet.

Voor degenen die Hirokazu Kore-eda zijn gaan liefhebben vanwege zijn flair voor rustige, huiselijke taferelen, komt The Third Murder misschien een beetje als een verrassing. Desondanks is dit fijngevoelige juridisch drama een onmisbare toevoeging aan zijn oeuvre, die ook hen tevreden zal stellen.

Geschreven door Angela Otto